จดหมายเปิดผนึกถึงธนาคารไทย เรื่อง ข้อกังวลต่อโครงการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำปากแบง (Pak Beng) ในการปฏิบัติตามหลักการ Equator Principles

ทุกชีวิตที่ปากแบงสัมพันธ์โดยตรงกับการขึ้นลงของน้ำ พื้นที่แห่งนี้ไม่ใช่แค่จุดแวะพักสำหรับนักเดินทาง แต่ยังเป็นที่ตั้งของชุมชนลุ่มแม่น้ำโขงและแหล่งธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ ด้วยเหตุนี้ การดำเนิน ‘โครงการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำปากแบง’ จึงต้องพิจารณาด้วยความถี่ถ้วนและประเมินผลกระทบให้รอบด้าน

เมื่อเดือนมิถุนายน 2568 บริษัทผู้พัฒนาโครงการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำปากแบงได้จัดเวทีรับฟังความคิดเห็นจากชุมชนในพื้นที่ และแจ้งว่ามีการว่าจ้างบริษัทที่ปรึกษาเพื่อประเมินผลกระทบข้ามพรมแดน (Transboundary Impact Assessment—TbIA) และผลกระทบสะสม (Cumulative Impact Assessment—CIA) อย่างไรก็ตาม เมื่อวันที่ 18 สิงหาคม 2568 แนวร่วมการเงินที่เป็นธรรมประเทศไทย (แนวร่วมฯ) หรือ Fair Finance Thailand ได้ส่งจดหมายถึงธนาคารไทยเพื่อแสดงความกังวลและตั้งคำถามถึงการประเมินดังกล่าว

ในภาพรวม รายงานการประเมินผลกระทบข้ามพรมแดนของโครงการ ไม่ได้พิจารณาผลกระทบสะสมจากเขื่อนอื่นๆ ในตอนบนของประเทศจีนและเขื่อนล่างแม่น้ำโขง รวมถึงผลกระทบที่จะเกิดกับลำน้ำสาขาในประเทศไทย ซึ่งอาจก่อให้เกิดปัญหาน้ำท่วมถาวร การสูญเสียพื้นที่ทางการเกษตร ความเปลี่ยนแปลงในระบบนิเวศ อาทิ ประสิทธิภาพการจัดการตะกอนที่ส่งผลต่อความอุดมสมบูรณ์ของแม่น้ำ ไปจนถึงละเลยการประเมินผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนตามหลักการชี้แนะว่าด้วยธุรกิจและสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (United Nations Guiding Principles on Business and Human Rights—UNGPs)

นอกจากนี้ ข้อมูลเศรษฐกิจและสังคมในรายงานไม่มีการแบ่งข้อมูลตามเพศ อายุ ชาติพันธุ์ และความพิการ จึงไม่สามารถระบุผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับกลุ่มเปราะบางแต่ละกลุ่มได้อย่างชัดเจน อีกทั้งผู้มีส่วนได้ส่วนเสียไม่สามารถมีส่วนร่วมได้อย่างเต็มที่ เนื่องจากข้อมูลที่ได้รับเข้าใจยาก การเปิดเผยข้อมูลขาดความโปร่งใส และผู้พัฒนาโครงการหลีกเลี่ยงการตอบข้อกังวลอย่างตรงไปตรงมา

แนวร่วมฯ ได้ส่งจดหมายเปิดผนึกถึงธนาคารไทยเมื่อ กันยายน 2567 และ เมษายน 2568 เพื่อให้ข้อเสนอแนะแก่ธนาคารในการประเมินความเสี่ยงด้านสังคม สิ่งแวดล้อม และธรรมาภิบาล (ESG) แนวร่วมฯ หวังว่า จดหมายเปิดผนึกฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ต่อธนาคารในการพิจารณาให้การสนับสนุนทางการเงินแก่โครงการดังกล่าวมากยิ่งขึ้น

อ่านจดหมายเปิดผนึกฉบับสมบูรณ์