ถึงเวลาแล้วที่ธนาคารไทยจะปล่อยสินเชื่ออย่างรับผิดชอบ!
27 กันยายน 2562
อย่างที่ทราบกันว่าธนาคารนำเงินที่เราฝากไปลงทุนในหลายโครงการ ซึ่งอาจก่อให้เกิดปัญหาสังคม เช่น ทำลายสิ่งแวดล้อม ละเมิดสิทธิมนุษยชน
ในทางกลับกัน ปัญหาเหล่านี้ก็ย้อนกลับมาทำลายธนาคารพาณิชย์ ทำให้ธนาคารเสื่อมเสียชื่อเสียงเพราะให้การสนับสนุนโครงการที่สร้างผลกระทบทางลบ หรือสูญเสียเงินเพราะบริษัืทที่ธนาคารให้การสนับสนุนไม่สามารถชำระเงินคืนได้
(อ่านเพิ่มเติมเรื่อง: ธนาคารปล่อยกู้ให้ใคร แล้วเกี่ยวอะไรกับเรา ?)
ดังนั้น ธนาคารที่ก้าวหน้าทั่วโลก ต่างมีนโยบายลดความเสี่ยงด้านธรรมาภิบาล สังคมและสิ่งแวดล้อม หรือ ESG risk (Environmental, social and governance risk) โดยใช้เครื่องมือที่เรียกว่า “นโยบายการปล่อยสินเชื่ออย่างรับผิดชอบ” เพื่อจัดสรรทรัพยากรทุนให้ไปในทิศทางที่เหมาะสม
![](/media/frwhdbcw/5th-3.jpg?rmode=max&width=768&height=768)
สำหรับประเทศไทย ธนาคารแห่งประเทศไทย ให้ความสำคัญและพยายามผลักดันเรื่องนี้เช่นกัน
ในวันที่ 13 สิงหาคม 2562 นับเป็นนิมิตรหมายอันดี เมื่อธนาคารแห่งประเทศไทย สมาคมธนาคารไทย และผู้บริหารจาก 15 ธนาคารพาณิชย์ ได้ร่วมลงนามบันทึกข้อตกลง “แนวทางการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืน ในด้านการให้สินเชื่ออย่างมีความรับผิดชอบ” (Sustainable Banking Guidelines – Responsible Lending)
สมาคมธนาคารไทยเผยแพร่แนวทางปฏิบัติออกมาสำหรับธนาคารพาณิชย์ 4 ข้อ ได้แก่
- การแสดงเจตนารมณ์ในการปล่อยสินเชื่ออย่างมีความรับผิดชอบ
- การคำนึงถึงการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้เสีย
- การกำหนดนโยบายและกระบวนการทำงานภายใน
- การเปิดเผยข้อมูลอย่างโปร่งใส
อ่านเพิ่มเติม: https://www.bot.or.th/Thai/BOTMagazine/Pages/256204Knowledge02.aspx
ในวันที่ 13 สิงหาคม 2562 นับเป็นนิมิตรหมายอันดี เมื่อธนาคารแห่งประเทศไทย สมาคมธนาคารไทย และผู้บริหารจาก 15 ธนาคารพาณิชย์ ได้ร่วมลงนามบันทึกข้อตกลง “แนวทางการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืน ในด้านการให้สินเชื่ออย่างมีความรับผิดชอบ” (Sustainable Banking Guidelines – Responsible Lending)
สมาคมธนาคารไทยเผยแพร่แนวทางปฏิบัติออกมาสำหรับธนาคารพาณิชย์ 4 ข้อ ได้แก่
- การแสดงเจตนารมณ์ในการปล่อยสินเชื่ออย่างมีความรับผิดชอบ
- การคำนึงถึงการมีส่วนร่วมของผู้มีส่วนได้เสีย
- การกำหนดนโยบายและกระบวนการทำงานภายใน
- การเปิดเผยข้อมูลอย่างโปร่งใส
อ่านเพิ่มเติม: https://www.bot.or.th/Thai/BOTMagazine/Pages/256204Knowledge02.aspx
![](/media/jr0cwq5s/5th-4.jpg?rmode=max&width=768&height=768)
อย่างแรกธนาคารควรประกาศให้ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องทราบว่า ธนาคารมีจุดยืนที่จะปล่อยสินเชื่ออย่างมีความรับผิดชอบ จะคำนึงถึงสิ่งแวดล้อม สังคม และธรรมภิบาล ซึ่งทำได้โดย
- คณะกรรมการและผู้บริหารระดับสูง ประกาศคำมั่น (commitment) ว่าจะปฏิบัติตามแนวทางการปล่อยสินเชื่อที่รับผิดชอบ
- กำหนดกลยุทธ์การปล่อยสินเชื่อที่รับผิดชอบ และสื่อสารไปยังผู้มีส่วนได้เสียภายในและภายนอกให้รับรู้โดยทั่วกัน
![]()
- คณะกรรมการและผู้บริหารระดับสูง ประกาศคำมั่น (commitment) ว่าจะปฏิบัติตามแนวทางการปล่อยสินเชื่อที่รับผิดชอบ
- กำหนดกลยุทธ์การปล่อยสินเชื่อที่รับผิดชอบ และสื่อสารไปยังผู้มีส่วนได้เสียภายในและภายนอกให้รับรู้โดยทั่วกัน
![](/media/hftj3lba/5th-5.jpg?rmode=max&width=768&height=768)
ส่วนที่ 2 เนื่องจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสียของกิจกรรมธนาคาร ไม่ใช่แค่ผู้กำกับดูแล ผู้ถือหุ้น และลูกค้า แต่ยังมีชุมชนและสิ่งแวดล้อมรอบพื้นที่โครงการ ดังนั้น ธนาคารต้องหารือกับผู้มีส่วนได้เสียรอบด้าน เพื่อ
- กำหนดความเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และธรรมาภิบาลที่สำคัญ (material ESG risks)
- ประเมินแนวโน้มผลกระทบที่อาจเกี่ยวข้องกับกิจกรรมการปล่อยสินเชื่อของธนาคาร
- ในกรณีที่เกิดผลกระทบทางลบที่มีความสำคัญและมีนัยสำคัญ (material and significant) ธนาคารควรพิจารณาข้อกังวลของทุกภาคส่วนที่อาจได้รับผลกระทบทั้งทางตรงและทางอ้อมจากกิจกรรมที่ธนาคารให้การสนับสนุนทางการเงิน
- กำหนดความเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และธรรมาภิบาลที่สำคัญ (material ESG risks)
- ประเมินแนวโน้มผลกระทบที่อาจเกี่ยวข้องกับกิจกรรมการปล่อยสินเชื่อของธนาคาร
- ในกรณีที่เกิดผลกระทบทางลบที่มีความสำคัญและมีนัยสำคัญ (material and significant) ธนาคารควรพิจารณาข้อกังวลของทุกภาคส่วนที่อาจได้รับผลกระทบทั้งทางตรงและทางอ้อมจากกิจกรรมที่ธนาคารให้การสนับสนุนทางการเงิน
การขับเคลื่อนเพื่อไปสู่เป้าหมายให้สำเร็จ จำเป็นต้องทำให้ทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องตั้งแต่พนักงานไปจนถึงลูกค้า เดินไปในทิศทางเดียวกัน ดังนั้นธนาคารควรกำหนดเป็นนโยบายและมีวิธีปฏิบัติที่ชัดเจน โดยธนาคารจะต้อง
- กำหนดนโยบายและกระบวนการภายในสำหรับจัดการกับความเสี่ยง ESG ที่สำคัญในกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการปล่อยสินเชื่อ โดยนโยบายและกระบวนการภายในเหล่านี้ควรไปไกลกว่าการทำตามกฎหมาย (legal compliance) เพื่อสะท้อนมาตรฐานและกรอบการจัดการด้านสิ่งแวดล้อมและสังคมที่ดี
- หาความเชื่อมโยงระหว่างความเสี่ยง ESG และความเสี่ยงทางการเงินของธนาคาร เพื่อปรับปรุงกระบวนการทำงานภายในของธนาคาร
- หารือกับลูกค้าเพื่อช่วยพวกเขาลดผลกระทบเชิงลบจากนโยบายของธนาคาร รวมถึงช่วยปรับปรุงผลงานด้านความยั่งยืนของบริษัทที่ธนาคารให้การสนับสนุน
- ระบุและจัดการกับความเสี่ยง ESG ในพอร์ตสินเชื่อ
- กำหนดนโยบายและกระบวนการภายในสำหรับจัดการกับความเสี่ยง ESG ที่สำคัญในกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการปล่อยสินเชื่อ โดยนโยบายและกระบวนการภายในเหล่านี้ควรไปไกลกว่าการทำตามกฎหมาย (legal compliance) เพื่อสะท้อนมาตรฐานและกรอบการจัดการด้านสิ่งแวดล้อมและสังคมที่ดี
- หาความเชื่อมโยงระหว่างความเสี่ยง ESG และความเสี่ยงทางการเงินของธนาคาร เพื่อปรับปรุงกระบวนการทำงานภายในของธนาคาร
- หารือกับลูกค้าเพื่อช่วยพวกเขาลดผลกระทบเชิงลบจากนโยบายของธนาคาร รวมถึงช่วยปรับปรุงผลงานด้านความยั่งยืนของบริษัทที่ธนาคารให้การสนับสนุน
- ระบุและจัดการกับความเสี่ยง ESG ในพอร์ตสินเชื่อ
![](/media/q30lcpsr/5th-7.jpg?rmode=max&width=768&height=768)
ส่วนที่ 3 เนื่องจากความเสี่ยง ESG ถือว่าป็นเรื่องใหม่สำหรับธนาคาร ผู้รับผิดชอบที่มีความเข้าใจความเสี่ยงดังกล่าวเป็นเรื่องที่สำคัญมาก ดังนั้นธนาคารจะต้อง
- จัดสรรทรัพยากรและกำหนดบทบาทหน้าที่ที่ชัดเจนในการสนับสนุนการปฏิบัติตามกลยุทธ์การปล่อยสินเชื่อที่รับผิดชอบ
- มีผู้บริหารระดับสูงที่รับผิดชอบการปฏิบัติตามกลยุทธ์การปล่อยสินเชื่อที่รับผิดชอบ
- พัฒนาศักยภาพของผู้บริหารระดับสูงและพนักงานในประเด็นด้าน ESG และความยั่งยืน
- จัดสรรทรัพยากรและกำหนดบทบาทหน้าที่ที่ชัดเจนในการสนับสนุนการปฏิบัติตามกลยุทธ์การปล่อยสินเชื่อที่รับผิดชอบ
- มีผู้บริหารระดับสูงที่รับผิดชอบการปฏิบัติตามกลยุทธ์การปล่อยสินเชื่อที่รับผิดชอบ
- พัฒนาศักยภาพของผู้บริหารระดับสูงและพนักงานในประเด็นด้าน ESG และความยั่งยืน
ส่วนสุดท้าย เพื่อแสดงความบริสุทธิ์ใจ ธนาคารควรเปิดเผยข้อมูลและเปิดโอกาสให้ประชาชนได้ตรวจสอบการทำงานของธนาคาร ในเบื้องต้น ธนาคารจะต้อง
- เปิดเผยคำมั่น (commitment) ที่จะปฏิบัติตามแนวทางการปล่อยสินเชื่ออย่างรับผิดชอบจากประธานเจ้าหน้าที่บริหารและคณะกรรมการธนาคาร
- เปิดเผยข้อความ นโยบาย และกระบวนการที่เกี่ยวข้อง
- เปิดเผยรายงานความคืบหน้าในการปฏิบัติงาน มาตรการที่ดำเนินการ และผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
ในช่องทางสาธารณะ อาทิ รายงานความยั่งยืน รายงานประจำปี หรือ เว็บไซต์ของธนาคาร
- เปิดเผยคำมั่น (commitment) ที่จะปฏิบัติตามแนวทางการปล่อยสินเชื่ออย่างรับผิดชอบจากประธานเจ้าหน้าที่บริหารและคณะกรรมการธนาคาร
- เปิดเผยข้อความ นโยบาย และกระบวนการที่เกี่ยวข้อง
- เปิดเผยรายงานความคืบหน้าในการปฏิบัติงาน มาตรการที่ดำเนินการ และผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
ในช่องทางสาธารณะ อาทิ รายงานความยั่งยืน รายงานประจำปี หรือ เว็บไซต์ของธนาคาร
![](/media/5jspx11l/5th-8.jpg?rmode=max&width=768&height=768)
สุดท้ายนี้ ความยั่งยืนของภาคการเงินขึ้นอยู่กับความไว้วางใจจากสาธารณชน
ทุกคนต้องย้ำเตือนตัวเองว่า ความยั่งยืนเช่นนี้จะเกิดขึ้นได้ ต่อเมื่อภาคการเงินมองกว้างและมองไกล มองข้ามผลประโยชน์ระยะสั้นของตนเอง เพื่อความยั่งยืนของธุรกิจและสังคมในระยะยาว
ทุกคนต้องย้ำเตือนตัวเองว่า ความยั่งยืนเช่นนี้จะเกิดขึ้นได้ ต่อเมื่อภาคการเงินมองกว้างและมองไกล มองข้ามผลประโยชน์ระยะสั้นของตนเอง เพื่อความยั่งยืนของธุรกิจและสังคมในระยะยาว